روانکارهای هیدرولیک
واژه هیدرولیک برای شرح دادن انتقال و کنترل نیروها و جابه‌جایی به وسیله سیال، مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیال هیدرولیک می‌تواند دارای روغن پایه معدنی، سنتتیک و یا جزء سیالات ضد آتش باشد که در تمامی ماشین‌ها و تجهیزات کاربرد دارد. پایه‌ی دانش هیدرولیک بر قانون پاسکال استوار است که در قرن هفدهم بیان شد.
روغن هیدرولیک
روغن‌های هیدرولیک پس از روغن‌های موتور، مهمترین گروه از روانکارها می‌باشند. تقریباً 15% روانکارهای مصرف جهان را روغن‌های هیدرولیک تشکیل می‌دهند.
اجزای سیستم‌های هیدرولیکی
اجزای اصلی سیستم‌های هیدرولیکی عبارتند از:
- پمپ‌ها و موتورها
- سیلندرهای هیدرولیک
- سوپاپ‌ها و شیرها
- اجزای مدار هیدرولیک (مانند مخازن ذخیره‌ی روغن هیدرولیک، سیستم‌های فیلتر، مخازن تحت فشار و غیره)
- آب‌بندها، واشرها و کشپارها
پمپ‌ها و موتورها
انواع پمپ‌ها عبارتند از: پمپ‌های دنده‌ای، چرخشی، پیستونی و شعاعی.
مهمترین وظایف روغن‌های هیدرولیک، محافظت اجزاء (پمپ‌ها و موتورها) در برابر سایش، خوردگی، کاهش اصطکاک و در نتیجه کاهش انباشتگی رسوبات می‌باشد.
اجزای تشکیل‌دهنده‌ی روغن هیدرولیک
به طور کلی روغن‌های هیدرولیک متشکل از روغن‌پایه و مواد افزودنی می‌باشند.
مهمترین وظایف یک روغن هیدرولیک عبارتند از:
- انتقال قدرت
- به حداقل رساندن فرآیند سایش حاصل از حرکت قطعات به هنگام وجود شرایط روانکاری مرزی
- به حداقل رساندن اصطکاک
- حفاظت اجزاء سیستم در برابر خوردگی
- انتقال گرما
- قابلیت استفاده در بازه‌ی دمایی وسیع و رفتار خوب گرانروی- دما
- افزایش طول عمر دستگاه
انواع روغن‌های هیدرولیک
روغن‌های هیدرولیک را از نظر روغن‌پایه‌ی مصرفی و نوع کاربرد به سه دسته‌ی زیر تقسیم می‌کنند:
- روغن‌های هیدرولیک با روغن‌پایه‌ی معدنی
- روغن ضدآتش
- روغن‌های زیست‌تخریب‌پذیر
طبقه‌بندی روغن‌های هیدرولیک
طبقه‌بندی این روغن‌ها طبق استاندارد ISO 6743/4 و DIN51524 صورت گرفته است؛
- روغن‌های هیدرولیک گروه HH
- روغن‌های هیدرولیک گروه HL
- روغن‌های هیدرولیک گروه HLP
- روغن‌های هیدرولیک گروه HVLP
- روغن‌های هیدرولیک گروه HLPD
با استفاده از روغن‌پایه‌ی مناسب و یا با استفاده از مواد افزودنی مناسب می‌توان روغن هیدرولیک با شاخص گرانروی بالا به دست آورد. البته بهتر آن است که از روغن‌پایه‌ی دارای شاخص گرانروی بالا به منظور دست یافتن به روغن هیدرولیک با شاخص گرانروی بالا استفاده شود.
روغن‌های هیدرولیک ضدآتش
روغن‌های هیدرولیک ضدآتش برای مصارفی مانند معدن‌کاری، ریخته‌گری، ذوب آهن و هوانوردی کاربرد دارند. استفاده از روغن‌های هیدرولیک ضدآتش در معادن زغال‌سنگ زیرزمینی اجباری است.
روغن‌های هیدرولیک ضدآتش به انواع زیر تقسیم می‌شود:
- روغن‌های سنتزی
- محلول‌های آب – گلیکول
- امولسیون‌های روغن در آب
- امولسیون‌های آب در روغن
طبقه‌بندی روغن‌های هیدرولیک ضدآتش
طبقه‌بندی روغن‌های هیدرولیک ضدآتش بر اساس استانداردهای DIN 51502، CETOP RP97H، VDMA، ISO/CD 12922، صورت می‌گیرد.
طبقه‌بندی این روغن‌ها به صورت زیر است:
- گروه HFA: امولسیون‌های روغن در آب و محلول‌های سنتزی پایه آبی
- گروه HFB: امولسیون‌های آب در روغن
- گروه HFC: محلول‌های مونومری یا بسپاری پایه آبی
- گروه HFD: روغن‌های بدون آب